Khi các tổ chức tiến hành việc sản xuất kinh doanh trên thị trường thì điều được nhiều nhà đầu tư để ý nhất đó là báo cáo tài chính, nó phản ánh được hiện trạng vận hành của tổ chức và cho thấy độ uy tín, tin cậy với những nhà đầu tư, người góp vốn, cổ đông,… Trong đó có một chỉ số được nhiều người biết đến rộng rãi đó là ROE. Bài viết sẽ cung cấp thông tin và phân tích ROE là gì cũng như ý nghĩa và cách tính của chỉ số này.
1. Chỉ số ROE là gì?
ROE là viết tắt của cụm từ return on equity, đây chính là mức sinh lời dựa vào nguồn vốn chủ sở hữu, là cách thức phản ánh tối ưu yếu tố sử dụng vốn chủ sở hữu nhằm hình thành mức sinh lời. Nói cách khác là 1 đồng vốn thu được mấy đồng lợi nhuận.
Vậy thì ROE càng lớn thì mức vốn chủ sở hữu càng được tối ưu về hiệu dụng, tức là việc các cổ đông có giá trị ngày càng hiệu quả.
Phân tích ROE cho thấy chỉ số này thuộc nhóm những chỉ số có mức sinh lời dựa vào nguồn vốn đầu tư ( return on capital), sử dụng nhằm xem xét về độ hiệu quả trong vận hành của doanh nghiệp bên cạnh các thông số như ROA, ROIC,…
2. Phân tích ROE về cách tính:
Cách tính tổng quan
Cần phải tìm được hai yếu tố sau để xác định chỉ số ROE
Lợi nhuận sau thuế (LNST)
Vốn chủ sở hữu trung bình (VCSH)
3. Phân tích ROE về ý nghĩa của chỉ số này
Giá trị của ROE phản ánh về độ hiệu quả trong việc sử dụng nguồn vốn của tổ chức, có thể hiểu theo nghĩa khác đó là sẽ thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận với 1 đồng vốn bỏ ra.
Trên lý thuyết thì tỷ số ROE càng lớn thì việc nguồn vốn được sử dụng càng tối ưu. Các cổ phiếu mà giá trị ROE lớn hay được sự ưu tiên của nhà đầu tư hơn và dĩ nhiên các loại chứng khoán có ROE lớn thì mức giá của cổ phiếu cũng lớn hơn.
Khi phân tích ROE, cần phải nhìn nhận các yếu tố sau:
ROE < lãi vay ngân hàng: khi đó, nguồn lợi nhuận mà công ty tạo ra khi vay ngân hàng cũng đủ để thanh toán mức lãi vay.
ROE > lãi vay ngân hàng: cần phải xem xét xem doanh nghiệp đã mượn nợ ngân hàng và đã tận dụng hết các cơ hội kinh doanh trên thị trường chưa, để xem thử mức ROE của doanh nghiệp này có khả năng tăng lên hay không.
Bên cạnh đó, phân tích ROE cho thấy khi chỉ số này lớn giữ ổn định qua nhiều năm cũng phản ánh được doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh hơn, Chỉ số ROE thường sẽ rất cao ở các doanh nghiệp mạnh, có năng lực cạnh tranh cao và sự độc quyền trên thị trường.
Tóm lại: ROE = hiệu quả sử dụng vốn
4. Phân tích ROE bao nhiêu là tốt?
Một trong số các cách thức nhìn nhận doanh nghiệp có đủ khả năng về tài chính theo yêu cầu quốc tế thì cần phải đạt tối thiểu về chỉ số ROE là 15%.
Đây là một trong những yêu cầu quan trọng mà nhà đầu tư tài ba Warren Buffett chọn lựa doanh nghiệp, có mức ROE ít nhất là 15%.
Nhưng các nhà quản trị không nên chỉ phân tích ROE ở một năm nào đó mà nên xem ở nhiều năm, tốt nhất là hơn năm. Theo quan điểm nhiều nhà đầu tư, khi công ty giữ ổn định được mức ROE ít nhất là 20% và kéo dài hơn 3 năm thì mới có được chỗ đứng vững chắc trên thị trường.
Vậy thì mức ROE nên ít nhất là 15% và được giữ ổn định trong khoảng 3 năm thì được xem là tối ưu hiệu quả.
Bên cạnh đó bạn nên xem xét đến các khía cạnh động của ROE, nghĩa là ROE có thể tăng lên hay giảm, nhưng nhà quản trị không nên chỉ xem qua xu thế tăng giảm một cách đơn giản mà phải xem đến những khía cạnh động của ROE nhằm đánh giá, ROE sẽ được hình thành thông qua tích của 3 khía cạnh sau:
ROE = lợi nhuận biên X vòng quay tài sản X đòn bẩy tài chính
Qua sự đánh giá của 3 khía cạnh hình thành chỉ số ROE, nhà đầu tư sẽ nắm được nguyên nhân và xác định được các mức cổ phiếu phát triển ổn định.
Phân tích ROE có xu thế tăng thể hiện rằng công ty đạt hiệu quả trong việc sử dụng vốn hơn so với ngày trước, lúc này các nhà đầu tư sẽ kỳ vọng rằng ROE trong các năm tới sẽ lớn hơn mức ROE ở thời điểm hiện tại, và phân tích chứng khoán khả quan hơn. Trái lại khi chỉ số ROE đi xuống thì nhà đầu tư sẽ nhìn nhận không tốt về cổ phiếu.
5. Phân tích ROE và các hạn chế
5.1. Chỉ số ROE không ổn định bởi lợi nhuận bất thường:
Mức sinh lời không ổn định sẽ có thể đem lại những bất lợi trong việc phân tích hiệu quả sự vận hành của tổ chức.
Khi có sự xuất hiện những nguồn doanh thu không bình thường sẽ là lý do mà dẫn đến thực trạng này rộng rãi nhất.
Chính vì bản chất thu nguồn sinh lợi của những công ty bất động sản hay bị tác động đến quá trình bàn giao lại dự án của tổ chức.
Có các năm chuyển giao quá nhiều dự án, lợi nhuận khá bất ổn. Tuy nhiên cũng có các năm mà mức sinh lời nhỏ vì không chuyển giao bất kỳ dự án nào.
Vì vậy, sẽ không dễ dàng để tìm ra được kết quả hoạt động kinh doanh và những chỉ số tài chính doanh nghiệp trong thời gian tới.
Vì vậy…
Do đó bạn nên dùng chỉ số ROE nhằm xác định những công ty có sự vận hành sản xuất kinh doanh và có thể kỳ vọng.
5.2. Doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ làm tăng chỉ số ROE
Phân tích ROE thể hiện được thông số này có khả năng bị tác động từ những doanh nghiệp giao dịch cổ phiếu quỹ, làm giảm thiểu khối lượng cổ phiếu đưa ra thị trường và giảm đi mức vốn chủ sở hữu.
Trong khi đó, mức sinh lời sau thuế giữ ổn định, đều này làm cho thông số này tăng lên không đúng với thực chất.
6. Phân tích ROE và mối quan hệ với ROA
Có một mô hình có sự liên kết chặt chẽ đến cả hai thông số này, đó là mô hình phân tích Dupont.
Mô hình Dupont:
ROE = ROA * Đòn bẩy tài chính
= ROA * Toàn bộ tài sản/Nguồn vốn chủ sở hữu
= ROA * (1+Tổng nợ/Nguồn vốn chủ sở hữu)
Với: Tổng Tài sản = Toàn bộ nguồn vốn hay (Tổng nợ + mức vốn chủ sở hữu)
Tại đây, ta sẽ nắm được cách để xác định được tỷ số ROA và ROE tuy nhiên chỉ đánh giá cách tính đầu tiên đó là công thức về đòn bẩy tài chính. Đòn bẩy tài chính là khía cạnh để những nhà đầu tư xem xét việc sử dụng vốn của doanh nghiệp.
Các tổ chức, doanh nghiệp mà tận dụng tốt nguồn vốn, phát triển hiệu quả sẽ có mức đòn bẩy tài chính ở ngưỡng nhỏ. Trái lại, tại các tổ chức, công ty mà cần phải mượn nợ từ bên ngoài nhằm giữ ổn định quá trình vận hành kinh doanh thì mức đòn bẩy tài chính lớn. Do đó, những công ty khi phân tích ROE đều muốn xúc tiến tỷ suất này để đẩy mạnh hơn trên thị trường.
Bên cạnh cách đo lường chỉ số ROE như vậy, thì trong quá trình vận hành kinh doanh thì chỉ số này còn có thể được triển khai với cách tính theo công thức dưới đây:
ROE = lợi nhuận biên * vòng quay tài sản * đòn bẩy tài chính
Lời kết
Và đó là những thông tin và sự phân tích ROE mà bạn cần quan tâm. Chỉ số này có thể xem là có vị trí chiến lược với các công ty khi kinh doanh, điều mà những nhà quản trị dành sự quan tâm đặc biệt khi họ xem qua các báo cáo tài chính cũng như các hệ số khác còn lại. Nó thể hiện được mức độ tín nhiệm của doanh nghiệp với các nhà đầu tư hay đối tác kinh doanh.
