Các Index trên thị trường chứng khoán Việt Nam và quốc tế đều mang một ý nghĩa nhất định mà khi nhìn vào đó, người ta có thể nhận định được một số thay đổi của thị trường. Vậy cụ thể Index là gì và chỉ số này có ý nghĩa như thế nào?
1. Index là gì?
Index là chỉ số chứng khoán nhằm xác định một thị trường cụ thể, cũng như theo dõi hoạt động của thị trường này dễ dàng. Chỉ số thị trường chứng khoán index như một nhiệt kế đo sức khỏe của một nhóm cổ phiếu. Khi nhóm cổ phiếu này thay đổi về giá trị, chỉ số cũng thay đổi.
Mỗi ngày, người ta thường đặt ra câu hỏi dạng như “hôm nay thị trường thế nào?”. Nhìn bề ngoài, đây có vẻ là một câu hỏi đơn giản – nhưng cũng khó trả lời. Thị trường có thể được định nghĩa là nhiều thứ khác nhau và thực tế có hơn 100.000 công ty giao dịch công khai trên thế giới để bạn lựa chọn.
May mắn thay, việc sử dụng Index có thể giúp xác định câu trả lời dễ dàng hơn. Chỉ số thị trường chứng khoán Index có thể theo dõi một nhóm cổ phiếu dựa trên một số yếu tố khác nhau:
Toàn cầu: Một số chỉ số Index, chẳng hạn như MSCI All-Country World Index, nhằm mục đích trở thành đại diện cho tất cả các cổ phiếu toàn cầu.
Địa lý khu vực: Index thị trường chứng khoán cũng có thể theo dõi một khu vực cụ thể, chẳng hạn như Châu Âu. Ví dụ: EURO STOXX 50 theo dõi hoạt động của 50 cổ phiếu lớn nhất và có tính thanh khoản cao nhất trong Khu vực đồng tiền chung châu Âu.
Quốc gia: Các Index cũng có thể đóng vai trò là đại diện cho hiệu suất của cổ phiếu của cả một quốc gia. FTSE 100 ở Vương quốc Anh theo dõi 100 công ty lớn nhất được giao dịch, chiếm 81% tổng vốn hóa thị trường của sàn giao dịch.
Ngành: Một chỉ số Index có thể cố gắng theo dõi hoạt động của một ngành nói chung. Ví dụ, GDXJ là một quỹ ETF dựa trên một chỉ số cơ bản theo dõi hoạt động của các công ty khai thác vốn hóa nhỏ tập trung vào vàng và bạc.
Sàn giao dịch: Các chỉ số Index cũng được sử dụng cho các sàn giao dịch cụ thể. Ví dụ: Chỉ số Index tổng hợp mạo hiểm S & P / TSX được sử dụng để thể hiện hiệu suất của các công ty giao dịch trên sàn giao dịch liên doanh TSX ở Canada. Hay tại Việt Nam chúng ta có chỉ số VN-INDEX, thể hiện chỉ số của tất cả cổ phiếu niêm yết tại sàn HoSE.
2. Các index hoạt động như thế nào?
Index sử dụng danh mục các công ty đại diện (thường bao gồm các ngành chính) để phản ánh trạng thái của toàn thị trường chứng khoán. Về cơ bản có ba loại: toàn cầu, khu vực và quốc gia. Các chỉ số Index toàn cầu bao gồm các công ty bất kể chúng được giao dịch ở đâu. Chỉ số Index khu vực bao gồm các công ty từ một khu vực nhất định và chỉ số Index quốc gia bao gồm các công ty từ một quốc gia cụ thể. Chỉ số chứng khoán Index được sử dụng để chỉ ra hướng đi chung của thị trường. Một số nhà phân tích sử dụng chúng như một phong vũ biểu của nền kinh tế cơ bản.
Các chỉ số Index có thể bao gồm hàng chục đến hàng trăm cổ phiếu và mỗi chỉ số Index tính giá trị trung bình có trọng số khác nhau. Một số cân nhắc các cổ phiếu bằng nhau (tỷ trọng bằng nhau), những người khác tính đến quy mô công ty (tỷ trọng vốn hóa) và những người khác sử dụng phương pháp kết hợp (tỷ trọng vốn hóa sửa đổi). Bản thân các chỉ số chứng khoán là các thực thể có thể giao dịch. Chỉ số tiền tệ là thước đo giá trị của một loại tiền cụ thể so với các loại tiền tệ được chọn khác. Các chỉ số Index như Chỉ số Đô la Mỹ hoặc Chỉ số Tiền tệ Euro được sử dụng để đánh giá sức mạnh của các loại tiền tệ tương ứng đó.
3. Các phương pháp trọng số
Vậy các phương pháp tính trọng số khác nhau có sẵn cho các chỉ số chứng khoán Index thường là điều mà những ai muốn tìm hiểu sâu về Index muốn biết. Có hai phương pháp trọng số phổ biến để tính index bất kỳ:
Chỉ số trọng số về giá bao gồm số lượng cổ phiếu bằng nhau cho mỗi chứng khoán trong rổ của nó. Nó cộng tất cả các giá cổ phiếu cấu thành và chia tổng số cho số lượng cổ phiếu, được điều chỉnh để tách cổ phiếu. Index Trung bình Công nghiệp Dow Jones là một ví dụ, chỉ số Index này dễ dàng được tính toán, nhưng không có nghĩa là chứng khoán có giá cao nhất để lại dấu ấn nặng nề hơn trong chỉ số.
Chỉ số trọng số vốn hóa có trọng số chứng khoán của nó theo giá trị thị trường được đo lường bằng vốn hóa. S&P 500 và FTSE 100 là những ví dụ nổi tiếng về chỉ số trọng số giới hạn. Khi phương pháp trọng số này được sử dụng, những thay đổi trong giá trị thị trường của chứng khoán lớn hơn sẽ di chuyển đường đi chung của chỉ số nhiều hơn so với những thay đổi trong giá trị thị trường của những chứng khoán nhỏ hơn.
Các chỉ số Index làm điểm chuẩn hiệu suất: Mục đích ban đầu của tất cả các loại chỉ số Index – để có thể đánh giá thị trường đang di chuyển theo cách nào – đã mở rộng rất nhiều trong 150 năm mà các chỉ số Index đã được tổng hợp. Rõ ràng nhất, việc sử dụng các chỉ số chứng khoán Index làm điểm chuẩn, dùng để đánh giá hoạt động của các khoản đầu tư cá nhân hoặc của các nhà quản lý danh mục đầu tư, đã trở nên hoàn toàn phổ biến.
Vì vậy, ví dụ, một quỹ chuyên về các công ty lớn hơn trong nước của Vương quốc Anh sẽ cho nhà đầu tư benchmark dựa trên Chỉ số FTSE 250. Nếu nó thường xuyên không phù hợp với hiệu suất của FTSE 250, thì câu hỏi sẽ được đặt ra.
Trong tình huống như vậy, sự bất mãn của nhà đầu tư có thể được tăng lên bởi một xu hướng thứ hai trong những thập kỷ gần đây, việc sử dụng các chỉ số chứng khoán Index để xây dựng các quỹ “theo dõi” mà thành phần của nó phản ánh chính xác chỉ số mà nó đang theo dõi.
Theo định nghĩa, một quỹ như vậy không thể làm tốt hơn chỉ số, nhưng cũng không thể làm tệ hơn. Để quay trở lại danh mục đầu tư của chúng tôi đã hoạt động kém hiệu quả so với tiêu chuẩn của nó, FTSE 250, các nhà đầu tư sẽ được quyền hỏi tại sao họ trả tiền cho việc quản lý quỹ tích cực đắt tiền hơn mang lại kết quả kém hơn so với khoản đầu tư theo dõi ít tốn kém hơn đáng kể.
Lời kết:
Là một nhà đầu tư, bạn sẽ khó tránh khỏi việc nghe về các Index. Các chỉ số chứng khoán Index là nền tảng của bình luận thị trường, là thước đo không thể thiếu để đánh giá sức khỏe hay nói cách khác là đầu tư cổ phiếu tại bất kỳ thời điểm nào. Cố vấn tài chính của bạn sẽ liên tục tham khảo Index, cũng như các phương tiện truyền thông tài chính và hướng dẫn đầu tư.
Thực tế, sự lan rộng của các chỉ số thị trường Index đóng một phần lớn trong việc giúp đầu tư chứng khoán trở nên an toàn hơn đối với những người bình thường cũng như làn sóng pháp luật và quy định sau này. Trước khi Charles Dow, một nhà báo tài chính Mỹ, công bố Index đầu tiên của ông vào năm 1884 đo lường cổ phiếu ngành đường sắt, thật khó để các nhà đầu cơ chuyên nghiệp đánh giá tâm trạng của thị trường, chứ chưa nói đến các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Trong môi trường như vậy, gian lận, thao túng và lạm dụng thị trường có thể phát triển mạnh. Chính vì vậy, nhà đầu tư nên tham khảo Index thật kỹ lưỡng để có thêm cơ sở đánh giá một mã cổ phiếu nào đó.
