Thị trường trái phiếu đang ngày một phát triển và thu hút được nhiều nhà đầu tư tham gia. Tuy nhiên, để bảo vệ dòng tiền của mình trước những biến động từ thị trường, mỗi nhà đầu tư cần tự trang bị các kiến thức cần thiết về lãi suất trái phiếu cũng như lãi suất trái phiếu chính phủ. Vậy bạn có thật sự hiểu đúng và đủ về nó hay chưa? Sau đây là những kiến thức cơ bản mà bạn không thể bỏ qua.
Lãi suất trái phiếu là gì?
Lãi suất trái phiếu hay lãi suất danh nghĩa. Lãi suất này được tổ chức phát hành trái phiếu trả cho một nhà đầu tư khi nhà đầu tư mua trái phiếu của họ. Loại lãi suất này thường không có chứng nhận, nó chỉ được ghi trên trái phiếu hoặc tổ chức phát hành công bố trước khi bán.
Thông tin cần thiết về lãi suất trái phiếu
Căn cứ theo tại Điều 4 Luật Chứng Khoán 2019 có quy định trái phiếu là một trong các loại chứng khoán. Trái phiếu hiểu một cách đơn giản là chứng nhận nợ của tổ chức phát hành ra trái phiếu phải trả cho người đã mua trái phiếu đó một khoản tiền cụ thể, số tiền này phải được trả trong một thời gian đã được hai bên xác định kèm theo một khoản lợi tức theo quy định.
Và lãi suất trái phiếu do tổ chức phát hành ngoài việc tuân thủ các quy định tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP còn phải phù hợp với quy định của Ngân hàng nhà nước Việt Nam liên quan đến vấn đề về lãi suất. Việc này nhằm ngăn ngừa sự lạm phát và tạo môi trường chứng khoán lành mạnh giữa doanh nghiệp, chính phủ và các nhà đầu tư.
Mức giá của lãi suất như thế nào?
Không có một mức giá chuẩn nào cho tất cả lãi suất mà giá của từng lãi suất thường được mỗi tổ chức phát hành định giá thông qua các nhân tố khác nhau. Tuy nhiên, để có thể thu hút nhiều nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu đa dạng như hiện nay, các tổ chức sẽ lựa chọn các mức giá hấp dẫn và phù hợp với nhu cầu nhà đầu tư cũng như dòng luân chuyển tiền của tổ chức đó.
Ngoài ra, lãi suất này còn được xem là một căn cứ để xác định lợi tức trái phiếu. Lợi tức trái phiếu được hiểu là tất cả các phương pháp tính lợi nhuận của trái phiếu.
Hiện nay, có 5 loại lợi tức trái phiếu phổ biến trên thị trường và sẽ có các cách tính toán khác nhau đối với từng loại lợi tức, bao gồm: lợi tức đáo hạn, hiện tại, danh nghĩa, thu hồi và thực nhận.
Phân loại lãi suất có trên thị trường trái phiếu
Để đáp ứng nhu cầu đa dạng của các nhà đầu tư, hiện nay có 3 loại lãi suất sau đây:
Lãi suất cố định: lãi suất này đã được cố định tính theo mệnh giá ngay từ khi được phát hành và nó không chịu ảnh hưởng bởi các biến động của thị trường.
Lãi suất biến đổi hay còn gọi là lãi suất thả nổi: lãi suất này sẽ được trả trong các kỳ và như tên gọi của nó, lãi suất này sẽ có nhiều biến đổi khác nhau và nó sẽ được điều chỉnh theo một lãi suất tham chiếu khác theo quy định.
Lãi suất bằng không: với lãi suất này, người mua trái phiếu sẽ không được nhận bất kỳ một khoản lãi nào. Đổi lại là người mua sẽ được mua trái phiếu đó với giá thấp hơn so với mệnh giá thông thường. Với ưu điểm này, khi trái phiếu đáo hạn sẽ được hoàn trả lại bằng mệnh giá.
Lãi suất trái phiếu và giá trái phiếu có mối quan hệ như thế nào?
Lãi suất là yếu tố cơ bản để nhà đầu tư quyết định có tham gia đầu tư hay không. Do đó việc nắm bắt được mối tương quan giữa lãi suất và giá trái phiếu là điều vô cùng cần thiết.
Giữa hai loại này có tác động qua lại lẫn nhau theo hướng trực tiếp và ngược chiều.Nói một cách đơn giản là lãi suất thị trường tăng sẽ kéo theo dòng tiền chiết khấu lớn, từ đó làm giá trái phiếu giảm dần. Khi nhà đầu tư phân tích, dự đoán được tình hình thì đây là giai đoạn tốt nhất để thu mua trái phiếu.
Cách tính lãi suất trái phiếu cơ bản mà bạn cần biết
Khi nắm được cách tính lãi suất, nhà đầu tư sẽ chủ động hơn trong việc tìm kiếm, quyết định và mở rộng đầu tư của mình trên thị trường trái phiếu. Sau đây là cách tính cơ bản về 2 loại lãi suất:
– Đối với lãi suất cố định của trái phiếu được tính như sau:
Lãi suất dựa trên tỷ lệ % đã được cố định theo mệnh giá mua trái phiếu tại thời điểm nhà đầu tư mua vào. Tức là, nó sẽ được nhà phát hành công bố ngay từ đầu và dựa theo đó ta sẽ tính được lãi suất.
– Đối với lãi suất thả nổi của trái phiếu được tính như sau:
Lãi suất này sẽ được trả trong các kỳ. Nó cũng sẽ có nhiều sự biến đổi tăng lên hoặc giảm xuống theo một lãi suất tham chiếu của nhà phát hành hoặc dựa theo thị trường.
Vì sao lại có lãi suất trái phiếu Chính phủ?
Vì mục đích để tiếp tục hoạt động, duy trì và vận hành mà Chính phủ đã phát hành trái phiếu và phát sinh thêm lãi suất.
Có thể nói trái phiếu của Chính phủ là trái phiếu ít rủi ro nhất do Chính phủ được coi là nhà phát hành uy tín, đáng tin cậy. Ngoài ra, mức lãi suất của của Chính phủ cũng sẽ thấp hơn so với lãi suất của trái phiếu thông thường.
Với những nhà đầu tư mới mà nói thị trường trái phiếu là một thị trường khá phức tạp. Tuy nhiên, bản chất thị trường này vẫn giữ được sự cân bằng giữa các rủi ro và lợi nhuận như thị trường chứng khoán.
Làm sao để tính lãi suất của trái phiếu Chính phủ?
Lãi suất của Chính Phủ sẽ được công khai trên Sở Giao dịch chứng khoán. Các nhà đầu tư dựa vào trang điện tử đó để tính toán, phân tích ra số lãi nhận được từ trái phiếu, cụ thể như sau:
– Số tiền lãi cho trái phiếu có kỳ hạn, trong đó kỳ hạn trả lãi đầu tiên phải ngắn hơn so với kỳ tiếp theo:
Ví dụ: A là mệnh giá trái phiếu, B là Lãi suất danh nghĩa trái phiếu (%/ năm), C là ố ngày thực tế giữa ngày thanh toán tiền mua trái phiếu và ngày thanh toán tiền lãi đầu tiên kể từ ngày thanh toán tiền mua trái phiếu, D là số lần thanh toán lãi định kỳ trong một năm và E là Số ngày trong kỳ trả lãi thông thường theo giả định khi việc thanh toán xảy ra thì ta có công thức tính đơn giản như sau:
Số tiền thanh toán lãi = (A x B x C) : (D x E)
– Số tiền lãi nhận được của một trái phiếu đối trong các kỳ trả lãi tiếp theo:
Ví dụ: A là mệnh giá trái phiếu, B là Lãi suất danh nghĩa trái phiếu (%/ năm) và D là số lần thanh toán lãi định kỳ trong một năm thì có công thức tính đơn giản như sau:
Số tiền lãi cần thanh toán= (A x B) : D
Một số đặc điểm riêng của trái phiếu Chính phủ
Có sự ổn định: một trong những ưu điểm mà nhiều người lựa chọn trái phiếu Chính phủ là nó có sự ổn định, khi đầu tư vào loại hình này nó sẽ tạo ra một nguồn thu nhập ổn định hơn so với các loại trái phiếu khác.
Mức độ an toàn là 99,9% vì trái phiếu chính phủ có quy định cụ thể, chi tiết và rõ ràng cũng như khi nhà phát hành là Chính Phủ cũng đã cho thấy sự uy tín, đáng tin cậy hơn và không chịu rủi ro từ biến động thị trường.
Có đa dạng các loại kỳ hạn từ ngắn hạn, trung hạn đến dài hạn. Lãi suất của người mua trái phiếu cũng sẽ tùy thuộc vào kỳ hạn mà nhà đầu tư đã mua.
Lời kết
Trên đây là toàn bộ những thông tin cần thiết về lãi suất trái phiếu và lãi suất trái phiếu chính phủ. Hy vọng sẽ giúp bạn đọc nắm bắt được những kiến thức bổ ích cho việc đầu tư trong tương lai. Chúc bạn sẽ thành công với những khoản đầu tư trái phiếu của mình nhé!
