Margin là khái niệm không xa lạ nếu nhà đầu tư đã có một khoảng thời gian tham gia vào thị trường tài chính nói chung. Đối với thị trường chứng khoán, Margin là một cách tận dụng nguồn vốn hiệu quả, là tiện ích mà mà những công ty chứng khoán mang tới cho nhà đầu tư. Nhưng đây vừa là cơ hội cũng là rủi ro nếu chúng ta sử dụng Margin. Vì vậy, người đầu tư cần phải đánh giá đúng rủi ro và cơ hội và đồng thời phải hiểu rõ Margin là gì?
1. Margin là gì?
Đối với thị trường chứng khoán, Margin chính là đòn bẩy tài chính hay còn gọi là giao dịch ký quỹ. Khái niệm Margin được nhắc đến khi một nhà đầu tư trên thị trường tận dụng nguồn tiền của các công ty chứng khoán dưới hình thức vay để mua thêm một lượng cổ phiếu.
Điểm lợi dễ dàng nhận thấy được đó là người sử dụng Margin có thể mua thêm khối lượng cổ phiếu lớn hơn so với số tiền ban đầu mình sở hữu. Việc tận dụng Margin sẽ giúp lợi nhuận được nâng cao, tối ưu hơn trong trường hợp thị trường diễn biến theo đúng như kỳ vọng. Những người đầu tư sử dụng Margin sẽ phải trả thêm số lãi tương tự như vay ngân hàng nhưng lãi suất có phần cao hơn khá nhiều.
Nhưng khi thị trường đi ngược lại với kỳ vọng, những thiệt hại và người đầu tư phải gánh chịu sẽ lớn hơn rất nhiều khi phải trả thêm lãi suất khá lớn khi sử dụng công cụ này..
2. Tỷ lệ đòn bẩy mà nhà đầu tư được sử dụng
Tỷ lệ Margin nhà đầu tư được sử dụng thường sẽ phụ thuộc vào hai yếu tố đó là quy định về mức Margin mà mỗi công ty chứng khoán cho phép và số lượng cổ phiếu hiện tại mà người đầu tư đang nắm giữ trên thị trường.
Giả sử:
Hiện tại nhà đầu tư đang sở hữu cho mình số lượng tài sản cả tiền và tài khoản ở mức 100 triệu. Theo đó, một mức Margin chung mà NĐT có thể được CTCK cung cấp sẽ ở mức 150 triệu. Lúc này ta có thể thấy mức đòn bẩy hiện tại sẽ đang ở 1:1,5. Một số các công ty chứng khoán khác trên thị trường sẽ có mức sử dụng công cụ này cao hơn như 1:2 hay 1:3 tương đương với giá trị Margin là 200 triệu và 300 triệu.
Đối với những mã chứng khoán tốt trên thị trường những công ty chứng khoán thường sẽ cho phép NĐT sử dụng Margin ở mức 50%, và tỷ lệ đòn bẩy tối đa trong những trường hợp thông thường theo quy định sẽ ở mức tối đa khoảng 1:2. Nhưng trong thực tế lại có những trường hợp khác, một vài đơn vị có thể cung cấp một mức đòn bẩy cao hơn rất nhiều thậm chí ở mức Margin 1:3 hay 1:4. Những mức đòn bẩy này thường không được đề cập đến trong quy định nhưng vẫn được mang đến cho người đầu tư chứng khoán theo nhiều cách khác nếu nhà đầu tư là người kiểm soát được rủi ro và có sở hữu những mã chứng khoán có tiềm năng.
3. Diễn biến thị trường khi sử dụng Margin để đầu tư
Ở một xu hướng tăng của thị trường: Lúc này khi nhà đầu tư vay tiền hay sử dụng Margin để sở hữu nhiều cổ phiếu hơn nhằm để đạt mức lợi nhuận cao hơn, lúc này tài sản ròng sẽ tăng giá trị. Việc có nhiều tiền hơn để sở hữu cổ phiếu mà NĐT kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng giá sẽ làm gia tăng khoản lợi nhuận của mình.
Ở một xu hướng giảm của thị trường: Trong trường hợp NĐT sử dụng Margin nhưng thị trường lại có sự giảm giá lúc này tài sản ròng sẽ giảm đi theo một tỷ lệ mà người đầu tư sử dụng Marin, hay nói cách khác mức lỗ sẽ cao hơn khi nhiều lần đối với giao dịch không áp dụng Margin. Cụ thể khi NĐT sử dụng mức Margin 1:2 lúc này khoản lỗ lẻ lớn gấp 2 bình thường, nếu tỉ lệ Margin là 1:3 khoản lỗ sẽ lớn gấp 3 bình thường.
Nếu tình huống lỗ xảy ra, lúc này CTCK sẽ có thông báo đối với người đầu tư sử dụng Margin cần phải bổ sung thêm tiền hoặc các loại tài sản như cổ phiếu ở những công ty chứng khoán khác(nếu có) về tài khoản hiện đang lỗ. Ngoài ra, nếu không giải quyết theo cách thức trên, một lựa chọn khác để khắc phục tình huống này đó là phải bán đi bớt số cổ phiếu mình đang sở hữu để giảm đi tỉ lệ vay vốn nhằm giúp đòn bẩy về lại mức ổn định ban đầu. Trong thị trường tình huống này sẽ được gọi là Margin Call khi đối mặt với khoảng thua lỗ khi sử dụng Margin.
Công thức để xác định:
Giá trị phải bổ sung khi gặp Margin Call = (Tỷ lệ đòn bẩy – Mức ký quỹ duy trì) / (1 – Tỷ lệ ký quỹ duy trì) x Tổng giá trị hiện tại của tài khoản sử dụng Margin được tính theo giá cổ phiếu trên thị trường).
Hoặc có thể áp dụng công thức:
Mức ký quỹ thêm khi gặp Margin Call = (Tỷ lệ đòn bẩy – Mức ký quỹ duy trì) x Tổng giá trị hiện tại của nhà đầu tư đối với tài khoản dùng Margin được xác định theo giá cổ phiếu của thị trường.
Đối với những trường hợp thực tế khi NĐT gặp phải tình trạng Margin Call, lúc này các CTCK sẽ không cần phải hỏi đến ý kiến của nhà đầu tư và có thể tự động bán đi một phần tài sản trong danh sách đầu tư.
Trên thị trường hiện nay mức lãi của Margin mà các đơn vị chứng khoán áp dụng hiện khá cao thường sẽ giao động từ 11% cho đến 14%. Chính vì thế, khi các khoảng đầu tư có mức lãi không cao hơn với lãi suất vay vốn thì nhà đầu tư vẫn sẽ bị rơi vào tình trạng thua lỗ. Ngoài ra trong trường hợp thị trường diễn biến theo hướng có lợi, nhà đầu tư khi xác định mức lợi nhuận phải thực hiện trừ đi phần lãi phải trả từ khoản vay vốn. Chính vì thể, để sử dụng mức đòn bẩy phù hợp và mang về lợi nhuận. NĐT cần có một kế hoạch rõ ràng trước khi sử dụng Margin.
Những nhà đầu tư mới tìm hiểu và chưa có nhiều kinh nghiệm thì không nên sử dụng Margin trong các kế hoạch đầu tư của mình. Hãy tham gia và tích lũy kinh nghiệm từ 3 đến 5 năm và chỉ nên sử dụng một mức đòn bẩy nhỏ để làm quen với thị trường và khả năng quản lý dòng tiền của mình.
4. Làm thế nào để tận dụng Margin hiệu quả
Mức lãi suất của các CTCK áp dụng cho Margin thường sẽ ở mức giao động từ 11% cho tới 14%. Chính vì thế hãy xác định mức lãi suất tối thiểu của những khoản đầu tư phải ở mức 14%. Nếu không đạt được mức lãi như trên thì khoản đầu tư sẽ coi như thua lỗ, việc sử dụng Margin sẽ không đạt được sự tối ưu.
Trong quá trình tính toán lợi nhuận của mình, ngoài việc xác định chi phí giao dịch trên thị trường bao gồm thuế, chi phí… NĐT cần phải luôn nhớ phải trừ đi lãi suất khi sử dụng Margin bởi nó chiếm một phần khá nhiều lợi nhuận của kế hoạch đầu tư.
Một lời khuyên khá hữu ích cho những nhà đầu tư đó là chỉ nên áp dụng một mức Marin 1:0,5 hoặc 1:1. Không nên quá tham lam khi sử dụng đòn bẩy cao như ở mức 1:2, 1:3… hay các tỉ lệ lớn hơn. Việc làm này sẽ giúp cho những khoản đầu tư có dùng đòn bẩy sẽ dễ dàng kiểm soát hơn trong trường hợp thị trường có xu hướng giảm.
Và một điều nữa nên ghi nhớ, các khoản đầu tư được áp dụng Margin sẽ mang lại lợi nhuận cao với một số vốn nhỏ. Tuy nhiên, Margin có thể làm tài sản của NĐT bốc hơi với tốc độ rất nhanh..
