Khi tham gia vào thị trường tài chính, nhà đầu tư hẳn đã nghe qua về khái niệm bond (trái phiếu). Tuy nhiên, không nhiều người hiểu được rõ và chi tiết về hình thức đầu tư này. Bài viết dưới đây sẽ giải thích cho bạn đọc về bond là gì cũng như cung cấp những thông tin quan trọng về bond mà bạn nên biết.
Bond là gì?
Bond được hiểu là trái phiếu. Về bản chất, bond được xác lập theo hình thức vay vốn dài hạn giữa một bên là doanh nghiệp, tổ chức có thẩm quyền phát hành và một bên là nhà đầu tư. Đến ngày đáo hạn, nhà đầu tư sẽ nhận lại được số tiền gốc và lợi tức ghi trên bond.
Cách thức hoạt động của bond
Khi phát hành trái phiếu, các công ty, tổ chức cũng sẽ ấn định những điều khoản như thời gian thanh toán, cách thức tính lãi, thời gian trả gốc. Những người cho doanh nghiệp vay tiền được gọi là trái chủ. Họ sẽ nhận được tiền gốc cho vay và lợi tức từ phía doanh nghiệp phát hành trái phiếu đó.
Những bond hiện nay được ấn định mệnh giá từ 100.000 đồng trở lên. Tùy thuộc vào danh tiếng, độ uy tín, thời điểm đáo hạn, lãi suất của tổ chức phát hành trái phiếu mà giá của nó sẽ được điều chỉnh tương ứng. Sau khi trái phiếu đáo hạn, trái chủ sẽ nhận được một khoản tiền tương đương với mệnh giá trái phiếu.
Nhà đầu tư không nhất thiết phải giữ trái phiếu cho đến tận ngày nó đáo hạn. Trong khoảng thời gian này, họ có thể trao đổi, mua bán cho những người khác. Nhìn chung, khi lãi suất của trái phiếu giảm thì người vay sẽ tiến hành thu mua lại và tiến hành phát hành các trái phiếu mới với chi phí thấp để nhanh chóng phục hồi được lỗ.
Có một điểm mà rất nhiều người nhầm lẫn cũng như không biết cách phân biệt đó là lãi suất của bond và lãi suất của ngân hàng. Có một sự thực là lãi suất thường sẽ có xu hướng đi ngược chiều với trái phiếu. Tức là, một khi lãi suất tăng lên thì giá trị của trái phiếu sẽ giảm xuống, ngược lại, một khi lãi suất giảm xuống thì giá trị của bond sẽ tăng lên.
Chẳng hạn như, công ty A phát hành bond với lãi suất coupon là 5%. Mệnh giá của mỗi loại bond được phát hành tương đương với 1000 USD. Khi đó, những nhà đầu tư mua bond của công ty A sẽ nhận được lợi tức là 50 USD/năm.
Trong trường hợp lãi suất chung của thị trường giảm xuống còn 3% thì bond vẫn sẽ giữ nguyên mệnh giá là 5% mà không có bất kỳ sự thay đổi nào. Chính điều này đã khiến bond có giá trị khi đầu tư.
Tuy nhiên, với việc lãi suất ngân hàng lên 6% thì khi đó, bond vẫn giữ nguyên mệnh giá ban đầu là 5% và vô hình chung, trong tình huống này, trái phiếu lại trở nên kém hấp dẫn hơn và kém thu hút được nhiều nhà đầu tư tham gia.
Bond có đặc điểm gì?
Mệnh giá của bond: Hiểu một cách đơn giản, khi bạn mua một trái phiếu, bạn sẽ phải bỏ ra một số tiền tương ứng với giá của trái phiếu để có thể sở hữu chúng. Mệnh giá của bond cũng chính là khoản tiền để nhà đầu tư tính toán các khoản lãi của mình và được gọi là giá tham chiếu.
Chẳng hạn, nhà đầu tư A tiến hành mua bond với giá là 1090 USD. Tuy nhiên, bằng một cách nào đó, nhà đầu tư B lại mua được bond với giá chỉ 980 USD. Khi thời điểm trái phiếu được đáo hạn thì cả nhà đầu tư A và nhà đầu tư B đều sẽ nhận được mệnh giá bond ban đầu là 1000 USD. Trong trường hợp này, nhà đầu tư B đã có lời.
Lãi suất coupon: Căn cứ vào mệnh giá trái phiếu, các công ty và tổ chức phát hành trái phiếu sẽ thực hiện chi trả lãi suất cho trái chủ. Lãi suất này được thể hiện dưới dạng phần trăm. Chẳng hạn như công ty A phát hành bond với lãi suất coupon quy định là 5%, mệnh giá của bond là 1000 USD. Khi đó, trái chủ sẽ nhận được một khoản lãi suất tương ứng là 50 USD/năm.
Ngày đáo hạn: Đây chính là ngày mà trái phiếu hết hiệu lực và những nhà phát hành trái phiếu sẽ phải trả lại khoản tiền này cho những nhà đầu tư.
Kỳ trả lãi: Đây là khoảng thời gian được dùng cho việc trả lãi. Người trả lãi chính là nhà phát hành trái phiếu. Thông thường, những người phát hành trái phiếu sẽ tiến hành thanh toán cho trái chủ vào giữa năm. Tuy nhiên, họ cũng có thể thanh toán vào bất kỳ khoảng thời gian nào trong năm mà họ quy định.
Giá phát hành: Được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm tương ứng so với mệnh giá của bond. Giá phát hành sẽ được niêm yết chi tiết ngay khi công ty, tổ chức phát hành ra trái phiếu đó.
Trị giá trái phiếu: Có rất nhiều nhân tố có ảnh hưởng đến giá trị của bond, tuy nhiên, hai nhân tố ảnh hưởng rõ rệt nhất đến bond chính là độ uy tín của bond và ấn định ngày đáo hạn.
Độ uy tín của trái phiếu sẽ phụ thuộc vào danh tiếng của nhà phát hành. Trái chủ chỉ mua trái phiếu nếu như công ty này kinh doanh ổn định, thuận lợi và không rơi vào tình trạng vỡ nợ. Bên cạnh đó, nếu như thời hạn đáo hạn dài thì điều này đồng nghĩa với việc nhà phát hành sẽ gánh một khoản lãi dài và có thể rơi vào tình trạng bất ổn nếu như lạm phát xuất hiện và lãi suất ngân hàng có sự thay đổi.
Phân loại bond
Trước khi đi đến phân loại bond, hãy cùng điểm qua những tổ chức có thẩm quyền phát hành bond như sau: Doanh nghiệp, tiểu bang và thành phố, chính phủ phát hành. Trong số 3 tổ chức phát hành thì bond do chính phủ phát hành sẽ ít rủi ro hơn đồng thời đạt được tính thanh khoản cao.
Phân loại bond như sau: Trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu không nhận lãi định kỳ. Trong đó, đối với trái phiếu chuyển đổi thì nhà đầu tư có thể linh hoạt chuyển đổi trái phiếu của mình thành cổ phiếu trong những tình huống mà cổ phiếu của công ty tăng cao. Đối với trái phiếu không nhận lãi định kỳ thì nhà đầu tư sẽ nhận được lợi nhuận vào ngày đáo hạn và đồng thời nhận được khoản lãi chiết khấu theo mệnh giá.
Đầu tư bond có rủi ro không?
Mỗi một loại hình đầu tư đều tồn tại những rủi ro và nhà đầu tư cần hiểu rõ những rủi ro này trước khi đi đến quyết định cuối cùng. Những rủi ro từ bond phải kể đến như:
Tái đầu tư: Tổ chức phát hành bond có thể tự mình mua lại chính loại trái phiếu đó trước ngày đáo hạn. Việc này vô hình chung đã dẫn đến tình trạng nhà đầu tư sẽ không thể tái đầu tư với lãi suất ban đầu. Lợi nhuận đầu tư về lâu dài sẽ bị tác động xấu. Nhiều nhà đầu tư khắc phục tình trạng này bằng cách mua các loại bond không thể thu hồi nhằm mục đích tái đầu tư lâu dài.
Lạm phát: Khi tình trạng lạm phát diễn ra, sức mua của trái chủ bắt đầu giảm xuống, điều này có nghĩa là lãi suất sẽ rơi về trạng thái âm. Chẳng hạn như nhà đầu tư mua bond với lãi suất 2%. Trong trường hợp lạm phát xảy ra và tăng lên 4% thì điều này dẫn đến tình trạng khoản lãi suất thực tế mà nhà đầu tư nhận được sẽ chỉ còn âm 2%.
Tín dụng: Những rủi ro có liên quan đến tín dụng thường sẽ rơi vào những loại bond do doanh nghiệp phát hành. Nguyên nhân xuất phát bởi bond của doanh nghiệp không thể thu thuế trả nợ, trong khi đó bond của chính phủ lại có thể thực hiện được điều này. Chính vì vậy, các công ty thường sẽ chịu rủi ro cao và lãi suất khi trả cho nhà đầu tư cũng tăng cao hơn.
Lời kết
Như vậy, bài viết trên vừa giải thích cho bạn về bond là gì cũng như một số thông tin quan trọng về bond mà bạn cần biết. Nhìn chung, bond là một hình thức đầu tư an toàn nếu như bạn biết cách lựa chọn bond có lợi nhuận cao.
