Trong bối cảnh toàn bộ doanh nghiệp trên thế giới đã gần đi đến sự đồng thuận về mức thuế tối thiểu thay thế(AMT). Nếu đạt được sự thỏa thuận quốc thế thì mức thuế chung(Amt) này sẽ được áp dụng cho toàn bộ những doanh nghiệp đang hoạt động trên thế giới. Vậy Amt là gì? Thuế tối thiểu thay thế có tác động như thế nào đến kinh tế?
1. Amt là gì? Amt tại Mỹ được tính như thế nào?
Amt là viết tắt của Alternative Minimum Tax(thuế tối thiểu thay thế). Amt là loại thuế được chính phủ Mỹ áp dụng cho mục đích đánh thuế những doanh nghiệp và cá nhân có thu nhập cao. Những chủ thể này khi bị đánh thuế sẽ phải chỉ trả thêm lợi nhuận từ thu nhập có được.
Loại thuế Amt này đã được ra đời từ khá lâu trong những đạo luật thuế liên ban Tax Refrom Act. Thuế Amt được sinh ra nhằm đảm bảo tính công bằng trong mức thuế đóng của các tầng lớp tại Mỹ. Theo đó những tổ chức và các cá nhân có lợi nhuận cao phải bỏ ra một phần lợi tức để đóng thuế này. Amt sẽ được tính cho 2 trường hợp với cách áp dụng khác nhau như sau:
- Amt đối với cá nhân
Đối với Amt cá nhân mức thuế này sẽ được cơ quan thuế tại Mỹ tính bằng cách cộng các khoảng sau:
Mức lỗ thụ động.
Phần lợi tuất không bị tính thuế của những trái phiếu được các tổ chức phát hành từ thời điểm luật thuế Amt được ban hành. Kèm theo là phần khấu trừ đi đối với những hoạt động đóng góp cho nghệ thuật, bất động sản và làm từ thiện….
Lợi nhuận có điều chỉnh từ những tài sản có lợi tức gộp
Sau khi đã cộng hết toàn bộ những khoảng trên kế tiếp sẽ được trừ đi phần không tính thuế đó sẽ là 30.000$ nếu tính cho vợ riêng và chồng riêng. Trừ 40.000$ nếu tính cho một cặp vợ chồng.
Đối với số tiền được miễn thuế sẽ được bãi bỏ theo hình thức 25 xu/1 đô la áp dụng cho những mức lợi nhuận Amt vượt quá 150.000$ tính cho một cặp vợ chồng, và mức $112.500 cho đối tượng là cá nhân.
- Amt đối với doanh nghiệp
Amt của những doanh nghiệp tổ chức cũng được miễn thuế nhưng sẽ được tính từ 20% theo những báo cáo từ sổ sách. Con số này khi tính ra sẽ cao hơn mức lợi nhuận phải đóng thuế cộng cho những phần phải nộp thuế như:
Giá trị doanh nghiệp thực hiện từ thiện dựa trên số tiền được miễn thuế. Giá trị thặng dư của tài sản được đưa vào đầu tư trong tổ chức sau năm được ban hành thuế Amt. Lợi nhuận không tính thuế cũng những loại trái phiếu với mục đích riêng được phát hành sau khi thuế Amt được áp dụng.
Ngay sau khi thuế Amt được ban hành thì những doanh nghiệp đã được thành lập và hoạt động sẽ được tính thuế dựa trên thu nhập và lợi nhuận có được chứ không phải dựa trên sổ sách.
Tại thời điểm này loại thuế Amt đang dần được phát triển và lượt bỏ đi những phần thu chưa hợp lý.
2. Thuế Amt toàn cầu được áp dụng thế nào?
Tại cuộc họp diễn ra giữa hơn 140 nước trên thế giới cho biết, thỏa thuận thế Amt đã dần đi đến sự đồng thuận của các nước khi những doanh nghiệp và tổ chức lớn sẽ phải đóng thuế Amt(thuế tối thiểu thay thế) ít nhất là 15%. Quyết định này đã được bàn tại cuộc họp và nhận được sự đồng thuận của gần 140 quốc gia. Con số này chiếm đến hơn 90% thành viên của cuộc họp. Amt sẽ là động lực và là cơ hội đối với những khu vực kinh tế nhỏ với mức thuế phải đóng khá thấp.
Cuộc họp này cũng được kỳ vọng sẽ đưa chính sách thuế Amt mới này trở thành một bước đổi mới và kỳ vọng sẽ được ký kết vào năm 2022 và áp dụng trong năm 2023.
Khi thuế Amt được áp dụng thì những doanh nghiệp trên thế giới sẽ phải đóng ít nhất đó là 15% lợi nhuận của mình áp dụng cho những doanh nghiệp có nguồn thu từ 750 triệu Euro(tương đương 870 triệu đô la). Dựa vào Amt chính phủ của các nước sẽ có được khoảng 150 tỷ đô/ năm dựa vào nguồn thuế này.
Một ưu điểm của loại thuế Amt này sẽ giúp những quốc gia trên thế giới phân bổ tốt hơn nguồn thu 125 tỷ đô lợi nhuận từ những công ty đang hoạt động xuyên quốc gia. Điều này sẽ chắc chắn rằng những doanh nghiệp này có thể đóng thuế đầy đủ dù cho họ có hoạt động ở quốc gia nào.
Tổ chức OECD cũng đề cập rằng, nguồn thuế Amt được đưa ra không nhằm để loại bỏ sự cạnh tranh. Thuế này được thu dựa vào sự đồng bộ về thuế của những đơn vị địa phương có doanh nghiệp hoạt động.
Khi thỏa thuận thuế Amt này được ký kết vào năm 2022, đây sẽ là thời điểm đánh dấu sự kết thúc hơn 40 năm chạy đua nhằm tạo việc làm và thu hút nguồn vốn. Tuy nhiên, đối với những nước đã phát triển và công nghiệp hóa, con số 15% thuế Amt được xem còn quá thấp so với mức thuế bình quân là hơn 23%.
3. Thuế Amt ngăn chặn cuộc đua giảm thuế để thu hút doanh nghiệp
Nhận định Reuter trước sự đồng thuận của số đông các quốc gia. Hãng tin này cho rằng, việc đạt được thỏa thuận về thuế Amt sẽ giúp thể hiện được khả năng của những nước trên thế giới trong tình hình dịch covid diễn ra. Theo đó, những nước đang phải chống dịch sẽ phải cần chi cho những doanh nghiệp và người dân để vực dậy kinh tế.
Thỏa thuận này không chỉ ngăn được cuộc đua giảm thuế ở nhiều quốc gia nhằm để thu hút nguồn vốn quốc tế đầu tư. Đồng thời thuế Amt còn giúp những công ty lớn chuyển lợi tức ra ngoài nước. Đây là một hình thức tránh thuế khá phổ biến đối với những tập đoàn lớn chuyên về công nghệ khi những nhà máy lắp ráp được đặt ở những quốc gia có thuế thấp.
Tổng thống Joe Biden và thành viên trong bộ tài chính khu vực EU cũng đã tỏ ra rất đồng ý đối với những thỏa thuận Amt này. Ông cho rằng, quy định này sẽ giúp các nước trên thế giới có thể hoạt động một cách công bằng hơn. Tuy nhiên, những nhận định trái chiều vẫn xuất hiện khi các nước đang phát triển đang muốn sử dụng mức thuế Amt cao hơn khi họ cho rằng lợi ích của quốc gia yếu hơn đang bị bỏ đi để phục vụ cho mục đích của nước lớn.
Theo Financial Times có hơn 130 quốc gia cũng đã đồng thuận việc cấm kéo dài thời hạn 2 năm đối với việc tính thuế Amt đối với những ông lớn trong lĩnh vực công nghệ như Amazon và Google. Tuy nhiên tổng thống Mỹ đang ra sức tạo sự đồng thuận tại Mỹ.
4. Bộ tài chính Mỹ nhận định về thỏa thuận mới
Thuế Amt tại Mỹ đang gặp rất nhiều khó khăn hơn khi bộ trưởng tài chính Mỹ đang dùng mọi cách để có thể thông qua luật này. Theo đó bà Janet Yellen đã tiến hành đưa ra đề xuất sử dụng biện pháp quy trình hòa giải. Theo đó, cách làm này khiến những dự luật được ban hành sẽ thông qua nhanh hớn với phiếu bầu tán thành hoặc không.
Thư ký của OECD cũng đánh giá rằng, quy định về thuế Amt mới này sẽ giúp rất lớn cho hệ thống thuế của thế giới và các quốc gia trở nên công bằng hơn. Tuy nhiên ông Mathias Cormann cũng không quên đồng ý rằng đây là một hiệp định rất khó có thể đạt được sự đồng thuận nhanh chóng. Chính vì thế ông kêu gọi các nước nhanh chóng đẩy nhanh thực hiện cuộc cải cách thuế Amt này.
Thuế Amt mặc dù nhận được sự đồng thuận của các nước trên thế giới. Tuy nhiên, trong thực tế thuế này hiện đang có lợi hơn cho những nước phát triển khi mức thu chỉ ở 15% lợi nhuận của các tổ chức lớn. Để có thể thông qua thuế Amt trên toàn thế giới sẽ phải mất thêm một khoảng thời gian khá dài.
