Trong một nền kinh tế của bất kỳ quốc gia nào, để thị trường kinh tế đi lên cũng đều phải có sự tác động và can thiệp bởi những chính sách của chính phủ. Nhà nước sẽ tác động vào thị trường bằng những chính sách nhằm để điều tiết nền kinh tế. Thông qua những chính sách như lãi suất hay các công cụ có liên quan đến tài chính. Trong nội dung lần này, chúng ta sẽ nghiên cứu về những tác động của chính phủ thông qua chính sách tiền tệ.
1. Chính sách tiền tệ là gì?
Chính sách tiền tệ là một hình thức can thiệp vào thị trường của ngân hàng nhà nước thông qua việc điều chỉnh lãi suất, cung tiền, tín dụng, ngoại hối,.. Nhằm để thực hiện mục đích ổn định thị trường, giá cả, tăng trưởng kinh tế, ổn định lạm phát, giảm tỷ lệ thất nghiệp…

Chính sách này sẽ khác đối với chính sách tài khóa ở điểm. Chính sách tài khóa thì do nhà nước đưa ra, còn chính sách tiền tệ thì sẽ do ngân hàng nhà nước quy định. Tùy vào mức độ điều chính mà nhà nước sẽ có tác động khác nhau vào thị trường kinh tế. Theo đó:
Nếu muốn tăng đầu tư trong nước và đồng thời giảm thất nghiệp thì có thể sử dụng đến chính sách nới lỏng. Ngược lại nếu muốn ổn định giá cả, giảm lạm phát ở mức thấp thì sử dụng chính sách thu hẹp.
2. Có những loại chính sách tiền tệ nào?
Như đã đề cập ở trên, hiện tại có hai chính sách sẽ tác động đến thị trường chúng ta sẽ cùng đi sâu vào hai loại chính sách này.
2.1 Chính sách tiền tệ nới lỏng
Còn có tên gọi là chính sách tiền tệ mở rộng, được ngân hàng nhà nước sử dụng nhằm để tăng khối lượng tiền lớn vào bên trong thị trường khiến lãi suất vào lúc này sẽ được kéo xuống thấp từ đó khiến cầu tăng lên. Điều này dẫn đến hệ quả đó là hình thành nguồn việc làm và cơ hội đầu tư kinh doanh. Nhờ đó mà quy mô kinh doanh của thị trường được mở rộng và tỉ lệ người không có việc làm giảm.

Có 3 cách để có thể thực hiện chính sách nới lỏng mà nhà nước có thể làm như sau:
Mua vào các loại chứng khoán trên thị trường.
Đưa mức dự trữ bắt buộc xuống thấp.
Đưa lãi suất xuống thấp.
Trong kinh tế vĩ mô, những chính sách này thường được sử dụng khi nền kinh tế suy thoái, đất nước có mức độ thất nghiệp cao. Vì vậy đây là chính sách được sử dụng nhằm để chống suy thoái.
2.2 Chính sách tiền tệ thu hẹp
Còn có tên gọi là chính sách tiền tệ thắt chặt. Theo đó, ngân hàng nhà nước sẽ có những tác động cụ thể vào thị trường để đưa bớt lượng tiền ra ngoài lưu thông khiến cho lãi suất sẽ tăng lên. Kết quả nhu cầu trên thị trường giảm xuống và giá cả trên thị trường sẽ giảm.
Chính sách này thường được sử dụng khi thị trường đã có mức lạm phát tăng cao, nền kinh tế phát triển quá nhanh. Vì vậy chính sách này được sử dụng nhằm để kìm hãm lại lạm phát bằng cách tác động vào:
Bán đi một phần chứng khoán đang sở hữu.
Tăng dự trữ trong ngân hàng trung ương.
Kiểm soát những hình thức tín dụng và tăng lãi suất.
Phụ thuộc vào từng thời kỳ cụ thể của nền kinh tế mà ngân hàng nhà nước sẽ đưa ra 1 trong hai cách trên để có thể ổn định lại thị trường, tạo đà phát triển cho nền kinh tế.
3. Những yếu tố nào tác động đến chính sách tiền tệ
3.1 Đa dạng hóa và sự cạnh tranh trong nền kinh tế
Trong một nền kinh tế thiếu đi sự cạnh tranh, thị phần sẽ chỉ thuộc về một số những tổ chức tài chính lớn. Khi đó khả năng điều chỉnh của các chính sách cũng phần nào chịu ảnh hưởng. Không chỉ thị phần ngân hàng, những yếu tố khác như bảo hiểm, chứng khoán, thị trường phái sinh cũng có những tác động không nhỏ đến các chính sách. Bời vì khi có quá nhiều nguồn tiền ngoài ngân hàng thì những hạn chế của chính sách ngày càng cao.
3.2 Tài chính của hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ và lớn
Khả năng tài chính của các nhân tố này cũng sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến chính sách điều chỉnh theo ba hướng như sau:

Các chính sách này sẽ tác động nhiều hay ít vào hành vi của nhà đầu tư cá nhân, doanh nghiệp, người tiêu dùng sẽ bị ảnh hưởng bởi mức chi phí để được tài trợ thông qua những tổ chức cho vay vốn.
Tác đồng của những chính sách điều chính của ngân hàng nhà nước đến cổ phiếu, tài sản cố định… ảnh hưởng nhiều hay ít dựa vào danh mục mà doanh nghiệp hay cá nhân đó đầu tư.
Khả năng tài chính của những tổ chức và cá nhân cũng sẽ tác động ít nhiều đến những chính sách của ngân hàng nhà nước. Cụ thể khi một quốc gia có mức đầu tư và tiêu dùng dựa vào lợi nhuận tái đầu tư và tiết kiệm thì những chính sách này sẽ ít tác động hơn những nước có sự phụ thuộc nhiều vào tín dụng.
3.3 Chính sách ngoại hối
Trong một thị trường có sự tự do về nguồn vốn, chính sách sẽ ít có ảnh hưởng bởi sự thay thế giữa những nguồn vốn ngoài nước và trong nước. Những quyết định về chính sách do ngân hàng nhà nước ban hành sẽ bị cân bằng lại bởi sự dịch chuyển của dòng tiền. Nhờ khả năng sử dụng vốn ngoài nước thay vì vốn trong nước khiến cho những chính sách sẽ bị giảm đi hiệu quả đến nền kinh tế.
3.4 Giá trị đô la trong nền kinh tế
Tại một số thị trường như ở Việt Nam và các nước Đông Nam Á, đô la hóa thị trường diễn ra tạo nên thách thức lớn đối với nhà nước khi những chính sách do ngân hàng trung ương ban hành sẽ ít có tác dụng hơn. Khi tình trạng đô la hóa diễn ra, thị trường xuất hiện sự mất cân đối kỳ hạn do sự chênh lệch giữa bên có và bên nợ của tài sản.
4. Chính sách tiền tệ có vai trò gì?
Đối với nền kinh tế của một quốc gia, chính sách này sẽ đóng một vai trò là công cụ để điều chỉnh hướng đi đúng đắn của thị trường. Thông qua những công cụ này, ngân hàng sẽ điều tiết được dòng tiền trong lưu thông, kìm hãm được lạm phát, ổn định được sức mạnh của đồng tiền, giúp tăng trưởng kinh tế hiệu quả. Đây vừa là công cụ giúp ngân hàng nhà nước có thể quản lý hệ thống các tổ chức tín dụng trong nước.

4.1 Tạo ra việc làm và giảm thất nghiệp
Những chính sách thắt chặt hay mở rộng cũng đều có tác động khá nhiều đến những nguồn lao động trong xã hội, mô hình kinh doanh, từ đó tác động đến người lao động. Để một nền kinh tế có tỷ lệ thất nghiệp giảm thì lạm phát của nền kinh tế phải tăng cao.
Chính vì lý do này nên ngân hàng nhà nước phải sử dụng tốt các công cụ để mở rộng quy mô kinh doanh sản xuất trên thị trường. Đồng thời có những tác động tích cực đến việc khống chế tỷ lệ thất nghiệp không quá cao, kiểm soát lạm phát của thị trường.
4.2 Phát triển kinh tế
Khi những chính sách điều chỉnh kinh tế được áp dụng. Mục tiêu hàng đầu của nó đó chính là tăng trưởng kinh tế được biểu diễn qua hai vấn đề đó là tổng cầu và lãi suất. Dù chính sách điều chỉnh là gì cũng đều sẽ tác động đến tổng cầu và lãi suất. Dẫn đến sự tác động đến sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế. Vì thế những chính sách của ngân hàng nhà nước phải chú trọng vào mục tiêu tăng trưởng thông qua điều chỉnh tăng giảm tiền tệ lưu thông trong thị trường.
Chính sách tiền tệ giúp nhà nước có một tác động tích cực đến thị trường, giúp ổn định giá, kích thích sản xuất, kinh doanh, giảm tỷ lệ thất nghiệp. Đây là một công cụ được ngân hàng nhà nước sử dụng thường xuyên tùy vào thời điểm biến động của nền kinh tế.