Nếu bạn đã nghe về hiệu ứng tâm lý Fomo, FUD cũng là một dạng tâm lý thường mắc phải trong quá trình tham gia đầu tư tài chính. FUD thường xuất hiện trong lĩnh vực đầu tư tiền điện tử. FUD được nhận định là nguyên nhân chính khiến trader đánh mất tiền, thua lỗ rất nhiều trên thị trường. Hiểu được các loại tâm lý có tác động đến nhà đầu tư như FUD, Fomo giúp chúng ta tránh được kết quả đầu tư thiếu hiệu quả. Vậy FUD là gì?
1. FUD là gì?
FUD là từ viết tắt của Fear – Uncertainty – Doubt. Ba từ này mang ý nghĩa: “Lo sợ – Không chắc chắn – Nghi ngờ”. Đây là thuật ngữ đề cập đến tâm lý của một bộ phận trader tiền ảo khi nó khiến nhà đầu tư lo âu về việc mình đã bỏ lỡ cơ hội hay không.
Nhà đầu tư mắc phải tâm lý FUD sẽ luôn mang bên mình một cảm giác lo sợ, tâm lý thay đổi bất thường, luôn nghĩ về một cơ hội mà mình có thể sẽ bỏ qua so với những nhà đầu tư khác.
Nhưng hãy nhớ một điều rằng, tâm lý FUD không phải ngẫu nhiên mà hình thành. Nó được tạo ra bởi nhiều yếu tố xung quanh như tin tức sai lệch, thông tin gây hiểu lầm hoặc cố tình điều hướng dư luận. Mục đích của thông tin không đúng là để tạo ra tâm lý FUD lên thị trường mà mang lại lợi nhuận cho người tung tin.
FUD được gọi chung trên thị trường tiền ảo, nhưng nó hiện đang tồn tại trên nhiều lĩnh vực đầu tư khác nhau từ marketing, kinh doanh, chứng khoán… với nhiều tên gọi khác như Fomo…
2. Khái niệm về FUD ra đời như thế nào?
Theo tìm hiểu thì FUD là thuật ngữ đã xuất hiện rất lâu từ khoảng những năm 1970. Nhiều tài liệu cho rằng, Gene Amdahl – Kỹ sư người Anh đã xây dựng nên khái niệm FUD. Gene Amdahl đã có một khoản thời gian làm việc tại IBM trước khi thành lập công ty riêng của mình. FUD được ra đời khi Gene Amdahl ám chỉ hành động người chủ cũ có hành vi đưa thông tin xấu về công ty của anh.
10 năm sau, FUD được các doanh nghiệp lúc đó xem như là một chiến lược bẩn nhằm để khiến đổi thủ của mình gặp khó khăn thông qua việc sử dụng truyền thông để canh tranh.
Đến thời điểm hiện tại, thị trường tiền ảo tồn tại đầy đủ những yếu tố khiến FUD ngày càng mở rộng và xuất hiện một cách thường xuyên hơn. Nếu nhìn về thị trường chứng khoán, FOMO ban đầu sẽ làm giá trị của cổ phiếu tăng cao liên tục, còn đối với tiền ảo FUD lại gây ra sự sụt giảm về giá trị cho tài sản.
3. Cơ sở để tâm lý FUD hình thành là gì?
Nếu đánh giá quy mô của tiền ảo so với thị trường tài chính khác thì nó không quá lớn. Vì thế tâm lý FUD thường được các nhà đầu tư lớn sử dụng nhằm để thao túng thị trường từ đó “gom hàng”. Chính vì thị trường tiền ảo hiện nay chưa thật sự lớn, vì thế mà các thế lực hiện tại đang kết nối với nhau nhằm tạo ra FUD để kiếm lời.
Để tạo ra FUD, những kênh mạng xã hội, truyền thông đặc biệt là KOLs sẽ là những công cụ giúp các đối tượng sử dụng nhằm để tác động đến tâm lý chung. Họ sẽ làm nhu cầu của một loại tài sản nào đó bị giảm đi nhằm mua được số lượng coin lớn nhất với giá thấp nhất.
FUD là thuật ngữ tâm lý, nhưng chúng ta cũng có thể so sánh nó với những tin tức không chính xác, tin giả, tin rác. Chỉ cần một KOLS đứng ra thông báo về một tin xấu của đồng coin nào đó ra thị trường thông qua mạng xã hội như Reddit, Twitter, Facebook…FUD sẽ xuất hiện và nỗi sợ sẽ bao trùm nhà đầu tư.
Hệ quả của FUD tác động đến nhà đầu tư cũng dễ nhận thấy, những ai bị tác động bởi FUD có thể dễ dàng bán tháo coin của mình để thu hồi vốn. Tuy nhiên, “cá mập” cũng chỉ chờ có vậy để thu gop hết tài sản về tay mình với mức giá thấp nhất.
4. Tạo ra FUD, ai sẽ là người hưởng lợi?
Chúng ta có thể nhận ra một cách dễ dàng khi những nhà đầu lớn hay các KOLS sẽ là người nhận được lợi nhuận lớn nhất từ FUD. Không chỉ vậy, những chuyên gia tài chính, những người tạo ra sự chú ý cũng sẽ đóng góp không nhỏ vào việc tạo ra FUD trên thị trường. Tên gọi chung của những đối tượng này sẽ là FUDer.
FUD đã xảy ra trước đó và Elon Musk là một ví dụ để chúng ta có thể hình dung ra tác động của FUD. Vào thời điểm tháng 5/2021, Elon Musk đã có động thái chỉ trích Bitcoin gây ra tác động đến môi trường sau khi ông chấp nhận cho phép thanh toán mua xe bằng Bitcoin trước đó. Khi dừng việc thanh toán mua xe bằng Bitcoin, giá trị của BTC đã lao dốc kể từ thời điểm đạt mức cao kỷ lục vào đầu năm. Có thể thấy Elon Musk đã tạo ra FUD trên thị trường như thế nào. Chính FUD diễn ra sẽ mang lại lợi nhuận cho “Cá mập” trên thị trường.
5. Làm cách nào để vượt qua FUD?
Chúng ta sẽ rất khó để thay đổi thị trường, nơi mà FUD có thể diễn ra bất cứ lúc nào. Nhà đầu tư chỉ có thể điều chỉnh hành vi của mình trong quá trình đầu tư:
5.1 Kiên định với kế hoạch đầu tư của mình
Trước khi đầu tư, chúng ta cần phải xác định được toàn bộ các yếu tố như mục tiêu, thời gian, đối tượng đầu tư… Tiến hành theo kế hoạch và giữ vững tâm lý sẽ giúp bạn kiểm soát được FUD. Đầu tư theo kế hoạch sẽ giúp nhà đầu tư phân biệt được tin tức giả mạo trên thị trường. Không nên hấp tấp, nóng vội sẽ dễ khiến chúng ta mất kiểm soát.
5.2 Hiểu rõ thị trường đầu tư
Không hiểu rõ thị trường sẽ khiến quá trình đầu tư dễ bị giao động bởi những tin tức tạo nên FUD. Dù là những trader với nhiều năm kinh nghiệm cũng chưa chắc hiểu rõ được toàn bộ.
Mặc dù cơ hội tồn xuất hiện rất nhiều trên thị trường, nhưng nếu một loại tài sản nào đó tăng giá mạnh trên thị trường, lời khuyên đó là bạn nên nằm ngoài trò chơi này. Hãy theo dõi và phân tích liên tục đối với loại tài sản đó để có kinh nghiệm trong lần đầu tư sau.
5.3 Cắt lỗ đúng thời điểm
Nếu chẳng may bạn đã “đu đỉnh” được một thời gian do bị FUD, hãy nhanh chóng cắt lỗ cho mình và tìm kiếm những cơ hội khác, cắt lỗ đúng thời điểm sẽ giúp nhà đầu tư cùng số vốn của mình có một cơ hội khác để kiếm lại lợi nhuận. Nếu do dự có thể phần thua lỗ sẽ ngày càng lớn hơn.
5.4 Xác định kiểu đầu tư
Chỉ nên lựa chọn một kiểu đầu tư dài hạn, ngắn hạn hoặc trung hạn để bạn chuẩn bị tâm lý một cách phù hợp nhất, từ đó có được phương pháp, cách khắc phục khi bị các yếu tố như FUD hay Fomo tác động.
5.5 Quản lý vốn hiệu quả
Sử dụng vốn một cách có kế hoạch và hiệu quả sẽ giúp bạn tránh được phần nào FUD và FOMO trên thị trường. Bên cạnh đó, mức lợi nhuận bạn kiếm được cũng sẽ ổn định hơn. FUD sẽ không còn là yếu tố quá quan trọng có thể gây ra tác động với bạn, những quyết định đầu tư trở nên hiệu quả hơn.
Nhìn chung FUD thật sự nghiêm trọng trong mọi lĩnh vực đầu tư và không riêng gì tiền ảo. Việc chúng ta nhận ra và xử lý FUD sẽ là yếu tố quan trọng. Nhà đầu tư có kinh nghiệm, kiến thức sẽ có một kế hoạch đầu tư và ít chịu các tác động gây ra bởi FUD trên thị trường.
