Đầu tư chứng khoán hiện đang là một kênh tài chính nhận được rất nhiều sự tham gia. Nếu hiện tại bạn đang có ý định tham gia vào thị trường này để có thêm những nguồn thu thụ động thì việc hiểu rõ về thị trường và bổ sung kiến thức cho bản thân là điều vô cùng cần thiết. Nếu bạn là những người mới tìm hiểu về chứng khoán thì trong nội dung này hãy cùng mình khám phá xem những nội dung cơ bản nhất có liên quan tới lĩnh vực đầu tư này nhé.
1. Chứng khoán là gì?
Securities hay chứng khoán được hiểu một cách đơn giản thì đó chính là những loại giấy tờ có giá như chứng chỉ quỹ, trái phiếu, cổ phiếu… được những doanh nghiệp, tổ chức có đủ điều kiện phát hành ra thị trường theo hình thức bút toán ghi sổ, chứng chỉ, hay dữ liệu điện tử.
Những người đầu tư trên thị trường có sự quan tâm và tìm hiểu về chứng khoán sẽ bỏ vốn để mua các loại cổ phiếu hay còn gọi là góp vốn. Hay trở thành chủ nợ của các doanh nghiệp theo hình thức mua trái phiếu. Đây được xem là một loại hàng hóa trên thị trường được thực hiện mua bán và có giá trị tương đương với tiền.
2. Thị trường chứng khoán có bao nhiêu loại?
Trong nội dung dưới đây, hãy cùng tìm hiểu về chứng khoán trong nước hiện tại đang giao dịch những loại nào và những đặc điểm nổi bật của chúng là gì?
2.1 Chứng khoán vốn
Đây chính là những loại chính tài sản phổ biến được nhắc tới với tên gọi là cổ phiếu. Nhà đầu tư khi tìm hiểu về chứng khoán không thể bỏ qua loại tài sản này vì đây là sản phẩm đầu tư chủ yếu thể hiện quyền góp vốn sở hữu một phần của công ty đối với những cổ đông trên thị trường khi mua các loại mã cổ phiếu của các doanh nghiệp.
Nhà đầu tư có sở hữu loại tài sản này sẽ được chi trả cổ tức theo từng giai đoạn dựa vào kết quả kinh doanh tốt của tổ chức hoặc xuất phát từ quá trình mua thấp bán cao của cổ phiếu. Bên cạnh đó, những nhà đầu tư sở hữu các loại cổ phiếu này cũng sẽ có thể đưa ra quyền biểu quyết cho những hoạt động của doanh nghiệp.
Trong tình huống doanh nghiệp gặp khó khăn trong quá trình hoạt động kinh doanh và đối mặt với việc giải thể doanh nghiệp. Lúc này thì công ty sẽ phải chi trả nợ cần thanh toán, phần tài sản còn lại mới được chia cho cổ đông. Loại chứng khoán đầu tư này thường sẽ được phát hành dưới dạng chứng chỉ quỹ, cổ phiếu thường hoặc ưu đãi… Đây là thông tin quang trọng mà NĐT mới cần tìm hiểu về chứng khoán.
2.2 Chứng khoán nợ
Đây là tài sản thể hiện được mối quan hệ giữa những cá nhân đi vay và người cho vay. Cụ thể khi bạn đang là người sở hữu các loại trái phiếu hay chứng khoán nợ của các doanh nghiệp, công ty phát hành để huy động vốn. Lúc này giấy tờ có giá sẽ thể hiện bạn là chủ nợ và phải có trách nhiệm thanh toán nợ. Trên giấy tờ thể hiện chứng khoán nợ sẽ có thể hiện thời gian đáo hạn, kỳ hạn, lãi suất, số tiền cho vay…
Trong trường hợp các doanh nghiệp gặp phải tình huống phá sản và không có đủ tiền để thanh toán cho những chủ nợ. Lúc này thì các chủ nợ sẽ là nhóm được ưu tiên thanh toán trước các NĐT sở hữu cổ phiếu thường và ưu đãi. Một thông tin dành cho những ai mới tìm hiểu về chứng khoán thì hình thức phát hành giấy tờ huy động vốn thường sẽ là chứng khoán được thế chấp, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu chính phủ… Nhóm chứng khoán này thường có lượng giao dịch lớn trên thị trường nói chung.
Chứng khoán lai sẽ là loại tài sản đầu tư mà bạn ít được nghe tới cụ thể là nó mang tính chất của cả hai loại tài sản là chứng khoán nợ và chứng khoán vốn. Tuy nhiên đây là loại tài sản đầu tư có phần nghiên về trái phiếu nhiều hơn. Khi giao dịch loại tài sản này NĐT cần phải hiểu rõ được bản chất của tài sản.
2.3 Chứng khoán phái sinh
Đây là một dạng tài sản có tính chất như một bản hợp đồng tài chính được sử dụng nhằm để xây dựng quyền và nghĩa vụ của hai bên tham gia tại thời điểm phát sinh. Cụ thể, hợp đồng sẽ đề cập tới một giao dịch sẽ được tiến hành trong thời gian tương lai với những điều kiện thỏa thuận giữa hai bên. Ở thời điểm hiện tại thì chứng khoán phái sinh đã có mặt tại thị trường trong nước và giá của tài sản này sẽ phụ thuộc vào chỉ số chung của VN30. Thường thấy rằng tài sản đầu tư này sẽ luôn tồn tại một mức rủi ro khá cao so với những hình thức đầu tư thông thường khác. NĐT có thể tìm hiểu về chứng khoán phái sinh một cách chi tiết hơn về 4 loại hình dưới đây.
Thị trường đầu tư phái sinh sẽ gồm những loại tài sản như:
Future – Hợp đồng tương lai.
Swap – Hợp đồng hoán đổi.
Option – Hợp đồng quyền chọn.
Forward – Hợp đồng kỳ hạn.
3. Thị trường chứng khoán có điểm đặc biệt gì?
3.1 Tính thanh khoản
Khả năng chuyển đổi thành tiền của chứng khoán được đánh giá là nhanh chất trên tất cả thị trường nếu không xét đến tiền mặt. Điều này thể hiện được thông qua tốc độ mua bán diễn ra trên thị trường thức cấp. Những loại chứng khoán trên thị trường sẽ có những cách chức chuyển nhượng riêng biệt. Tuy nhiên nếu xét về tính thanh khoản thì cổ phiếu luôn được đánh giá cao hơn so với các loại tài sản còn lại.
3.2 Tính Rủi ro
Tìm hiểu về chứng khoán thì NĐT cần phải quan tâm nhiều tới rủi ro trong quá trình đầu tư, ngay cả ở những thị trường tài chính khác. Những yếu tố cơ bản có thể kể tới đó là rủi ro về chính trị, lạm phát, rủi ro thị trường… Hiện tại yếu tố lạm phát đang tác động rất nhiều tới thị trường tài chính trên thế giới.
3.3 Khả năng sinh lợi
Đây là điều mà mọi NĐT khi tham gia vào thị trường đều mong muốn khi đầu tư vào một loại tài sản nào đó đều kỳ vọng nó sẽ mang lại một mức lợi nhuận cụ thể. Thu nhập này đa phần sẽ xuất phát từ quá trình giao dịch chênh lệch giá hoặc chia cổ tức từ hoạt động đầu tư có lợi trong một khoản thời gian nhất định.
4. Có những thị trường chứng khoán nào hiện nay?
4.1 Thị trường sơ cấp
Đây là thị trường mà các loại chứng khoán xuất hiện lần đầu bởi những doanh nghiệp phát hành, các quỹ đầu tư… với mục đích bán cho nhà đầu tư. Ở thị trường này thì nó sẽ được gọi là các mã chứng khoán mới và được giao dịch với giá phát hành lần đầu.
Thị trường sơ cấp sẽ hoạt động với mục đích giúp doanh nghiệp huy động một nguồn vốn trên thị trường trong dài hạn nhằm để phục vụ cho nhu cầu phát triển và kinh doanh của tổ chức. Thế nhưng thị trường này không hoạt động một cách liên tục mà chỉ diễn ra khi mà doanh nghiệp cần huy động vốn. Cụ thể là tại các đợt phát hành lần đầu, các đợt IPO hoặc phát hành riêng lẻ.
4.2 Thị trường thứ cấp
Đây là thị trường mà người mới tìm hiểu về chứng khoán cần quan tâm khi nó diễn ra hoạt động mua bán liên tục sau khi các mã chứng khoán đã được bán ra lần đầu ở thị trường sơ cấp. Mục đích của thị trường này chính là để dịch chuyển dòng tiền từ những người có dòng vốn nhàn rỗi tới những tổ chức cần vốn. Ba sàn giao dịch lớn hiện nay đó là Upcom, HNX, HSX.
