Những ai đã có một khoảng thời gian tham gia thị trường chứng khoán chắc hẳn sẽ biết đến khái niệm Margin. Đây được xem là dịch vụ hỗ trợ tài chính của những công ty chứng khoán nhằm giúp nhà đầu tư đạt được mức lợi nhuận cao hơn. Nhưng để sử dụng một cách phù hợp mà không mắc phải những rủi ro, nhà đầu tư cần phải hiểu rõ Margin là gì? Và khi nào nên và không nên sử dụng Margin.
1. Margin là gì?
Giao dịch ký quỹ hay Margin chính là khái niệm được nhiều nhà đầu tư nhắc đến và sử dụng. Có thể hiểu một cách đơn giản, Margin chính là việc các công ty chứng khoán cho nhà đầu tư vay tiền để mua một lượng cổ phiếu. Tài sản thế chấp của khoản vay này chính là cổ phiếu.
Có thể nói những khoản vay này sẽ giúp nhà đầu tư nhận được mức lợi nhuận cao hơn trong trường hợp khoản đầu tư mang về lợi nhuận. Nhưng đó cũng là rủi ro lớn khi khoản đầu tư không hiệu quả.
Cụ thể, hãy theo dõi một ví dụ về Margin như sau:
Giả sử trong trường hợp nhà đầu tư hiện đang có 100 triệu để đầu tư vào một nhóm cổ phiếu nào đó trên thị trường. Vì nhận thấy tiềm năng tăng trưởng, nên quyết định dùng Margin để có số vốn lớn hơn từ dịch vụ của công ty chứng khoán. Nếu thực hiện vay 100 triệu nữa để đầu tư, có nghĩa số cổ phiếu mua bằng tiền vay thêm sẽ là tài sản thế chấp.
Hình thức này cũng khá quen thuộc trong đời sống khi người vay tiền cho mục đích vay nhà chỉ có khoản 30% giá trị của căn nhà. Ngân hàng sẽ là đơn vị cho khách hàng vay thêm 70% còn lại để có thể mua được loại tài sản đó. Ngôi nhà sẽ chính là tài sản thế chấp của người đi vay.
2. Sử dụng Margin có ảnh hưởng đến thị trường không?
Hiện tại, không ít người sử dụng Margin với mục đích thu được lợi nhuận cao hơn. Nhưng Margin cũng là con dao hai lưỡi khiến độ rủi ro cũng tăng cao. Chính vì thế, để sử dụng đòn bẩy hiệu quả, người thực hiện cũng cần phải có sự hiểu biết về Margin. Cụ thể:
Trong trường hợp thị trường đang diễn ra một xu hướng tăng, nhà đầu tư nhận thấy được lợi nhuận nên quyết định sử dụng Margin. Xu hướng này tiếp tục diễn biến theo chiều tăng và hành động mua thêm cổ phiếu sẽ giúp nhà đầu tư thu được lợi nhuận lớn hơn.
Nhưng ngược lại, khi thị trường có xu hướng giảm ngay sau khi quyết định Margin được thực hiện, giá trị sẽ giảm mạnh kéo theo đòn bẩy đang sử dụng sẽ giảm theo. Nếu nhà đầu tư sử dụng tỉ lệ 1:1 ứng với mỗi đơn vị nhà đầu tư sẽ lỗ thêm 1 phần tương ứng. Nhưng tỉ lệ lớn hơn thì sẽ như thế nào? Mức lỗ sẽ gấp 2 hoặc thậm chí là nhiều lần hơn.
Có thể nói đây là hai xu hướng vận hành chính của thị trường trong trường hợp Margin được sử dụng. Nếu rơi vào trường hợp thị trường đi xuống khiến giá trị tài sản bị giảm đi. Theo đó các công ty chứng khoán buộc nhà đầu tư phải thực hiện các khoản ký quỹ bổ sung dưới dạng các loại tiền mặt hoặc cũng có thể là sử dụng cổ phiếu. Nếu nhà đầu tư không đủ khả năng ký quỹ bổ sung, giải pháp cuối cùng đó là phải bán bớt đi các cổ phiếu nằm giúp cho khoản Margin vay trước đó về với mức đòn bẩy ban đầu.
3. Margin có phải là một công cụ nên sử dụng?
Có thể nói Margin là cơ hội để nhà đầu tư đạt được lợi nhuận cao hơn. Nhưng rủi ro tiềm ẩn không phải là nhỏ nếu không nhận định được thị trường. Vậy nhà đầu tư có nên sử dụng công cụ Margin hay không? Chúng ta sẽ giải đáp vấn đề này khi phân tích vào những rủi ro mà đòn bẩy có thể mang lại:
Chi phí vay chính là yếu tố đầu tiên khi mức lãi mà các công ty chứng khoán tính trên mỗi khoản vay thông thường sẽ có mức từ 11 đến 14%, nếu so sánh mức lãi ngân hàng trên thị trường chỉ từ 5 đến 8%. Điều này cho thấy mức lãi để sử dụng Margin là quá lớn.
Biến động giá cổ phiếu là rủi ro thứ hai, nó bao gồm những yếu tố như tác động của thị trường kinh tế, các doanh nghiệp vận hành không tốt khiến cho cổ phiếu có mức biến động không thể đoán trước. Theo chiều tăng mức lợi nhuận sẽ lớn hơn và ngược lại mức thua lỗ không không hề nhỏ nếu dùng Margin.
Thiếu sự chủ động trong giao dịch: Công ty chứng khoán sẽ là đối tượng quyết định mức vay Margin của nhà đầu tư. Trong trường hợp thị trường giảm, nhà đầu tư sẽ bị công ty chứng khoán buộc phải bán một phần cổ phiếu hoặc bổ sung ký quỹ. Nếu thị trường xuất hiện nhiều đối tượng cùng dùng Margin đối với một loại cổ phiếu và tiền hành bán ra, nó sẽ khiến cho nhà đầu tư bị thiệt hại tài chính lớn.
Rủi ro từ nhà đầu tư chính là các yếu tố về phân tích thị trường, kiến thức, khả năng dự đoán biến động của người đầu tư chứng khoán không chính xác nhưng lại sử dụng mức Margin cao. Khi thị trường diễn biến ngược với kỳ vọng, thua lỗ là một kết quá không thể tránh khỏi.
Tuy Margin được cung cấp giúp nhà đầu tư sở hữu mức lợi nhuận cao và hấp dẫn hơn khi có nguồn vốn vay để sở hữu nhiều cổ phiếu tiềm năng. Nhưng đánh giá rủi ro mà đòn bẩy mang lại thì quá nhiều khi có nhiều yếu tố tác động khiến nhà đầu tư thua lỗ và mức thua khi sử dụng Margin thì không nhỏ. Chính vì thế, bản thân nhà đầu tư muốn sử dụng Margin hiệu quả cần phải có kinh nghiệm lâu năm và kỹ năng phân tích thị trường. Theo như những lời khuyên từ cộng đồng, những nhà đầu tư có khoảng thời gian hoạt động lâu dài từ 3 năm trở lên thì hãy cân nhắc sử dụng Margin để đầu tư nhằm để hạn chế rủi ro ở mức thấp nhất.
4. Những thời điểm dùng và không dùng Margin?
Về bản chất Margin sẽ mang lại lợi nhuận tối đa cho nhà đầu tư nếu biết sử dụng Margin vào đúng thời điểm. Vậy làm thế nào để dùng đòn bẩy Margin và những thời điểm nào không nên sử dụng? Hãy xem xét những kinh nghiệm ngay bên dưới trong quá trình sử dụng Margin của mình.
Để sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả, dù là đầu tư trong lĩnh vực nào cũng cần phải nắm bắt được phương pháp phân tích thị trường, các sử dụng kỹ thuật, hiểu được xu hướng vận động của thị trường. Đặc biệt không nên chỉ nhìn vào lợi nhuận và bỏ qua rủi ro khi sử dụng Margin.
Chỉ sử dụng Margin khi thị trường có sự ổn định một cách rõ ràng. Doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh tốt, có tốc độ tăng trưởng đều theo thời gian và thuộc top đầu các ngành. Vào thời điểm kinh tế khủng hoảng, dịch bệnh, bất ổn chính trị thì không nên sử dụng Margin.
Trong đầu tư ngắn hạn, Margin chính là công cụ hỗ trợ hiệu quả. Đối với dài hạn, Margin dường như không phải là lựa chọn bởi yếu tố lãi suất cao chi phối. Thêm vào đó, đầu tư dài hạn sẽ gặp phải trường hợp giá biến động lên xuống liên tục, và khiến cho việc sử dụng đòn bẩy không được ổn định.
Chỉ nên dùng Margin đối với các mã cổ phiếu có thanh khoản tốt trên thị trường, cổ phiếu thuộc VN30 hoặc blue chip. Ngược lại, những cổ phiếu có mức tăng trưởng chập, lợi nhuận không cao, không bù được phần lãi cao như vậy thì không nên mua.
