Trong các doanh nghiệp, trong quá trình sản xuất kinh doanh thì cái mà họ quan tâm nhiều nhất là các báo cáo tài chính, nó thể hiện được tình hình hoạt động của doanh nghiệp và thể hiện sự uy tín, tín nhiệm trong mắt các đối tác, cổ đông và nhà đầu tư. Trong số đó có một chỉ số khá quen thuộc mà dường như nhà quản trị nào cũng biết đó là ROA. Bài viết sẽ cung cấp thông tin và phân tích chỉ ROA là gì cũng như cách tính và ý nghĩa của chỉ số quan trọng này.
1. ROA là gì?
ROA là cách viết ngắn gọn của cụm từ Return On Asset, đây là mức tỷ suất sinh lời từ tài sản. Phân tích ROA là một trong các thông số tài chính mà ở đó thể hiện mức sinh lời của một tổ chức xét trong mối liên kết với tổng tài sản mà doanh nghiệp đang sở hữu.
Tỷ lệ này thể hiện được tổ chức có tình hình hoạt động như thế nào thông qua việc so sánh mức sinh lời sau thuế được tạo ra bởi doanh nghiệp với mức vốn mà công ty đã bỏ ra cho tài sản. ROA càng lớn thể hiện việc doanh nghiệp quản trị, phân phối nguồn lực kinh tế đạt mức năng suất và tối ưu hiệu dụng.
2. Công thức ROA:
ROA = Lợi nhuận ròng/Toàn bộ tài sản trung bình x 100%
Tài sản trong một tổ chức được tạo ra thông qua vốn vay và nguồn vốn chủ sở hữu. Tất cả sự vận hành trong doanh nghiệp đều đến từ hai dòng vốn này.
Phân tích ROA là cách thức tính toán hiệu quả của việc luân chuyển nguồn vốn đầu tư trở thành mức sinh lời. Phân tích ROA thể hiện nguồn tin các mức sinh lời thông qua nguồn vốn đầu tư hay mức tài sản. Thông số ROA càng lớn nghĩa là doanh nghiệp đang có sự hiệu dụng vốn hiệu quả.
Trong đó:
Lợi nhuận ròng = Mức sinh lời sau thuế – Lãi vay
(Mức sinh lời sau thuế = Toàn bộ mức thu – Toàn bộ mức chi – Thuế TNDN)
Những thông số này có thể được tra cứu trên những báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh và tài khoản 421, mức sinh lời sau thuế chưa phân bổ ở bảng cân đối kế toán.
Tài sản bình quân = (Tài sản cuối kỳ + Tài sản đầu kỳ)/2
Hiệu dụng mức tài sản trung bình sẽ phản ánh cụ thể hơn về mức sinh lời ở tài sản trong kỳ.
3. Phân tích ROA ở mức bao nhiêu là tốt?
ROA bao nhiêu là tốt phụ vào:
Lĩnh vực kinh doanh mà doanh nghiệp đang hoạt động.
So sánh ROA với các doanh nghiệp cạnh tranh cùng lĩnh vực.
So sánh ROA với chính nó ở quá khứ.
Từ việc phân tích ROA, bạn sẽ nhìn được mức sinh lời của tài sản và từ đó đọc lại như sau
Từ kết quả của chỉ số ROA, từ đây sẽ thể hiện được với 1 đồng tài sản đầu tư của tổ chức sẽ hình thành được mức lợi nhuận bao nhiêu cho công ty. Khi ROA càng cao thì doanh nghiệp đang sử dụng tài sản hiệu quả hay có thể nói là mức lợi nhuận có được từ tài sản của công ty càng cao.
4. Ý nghĩa của việc phân tích ROA và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp
4.1 ROA và sự tối ưu trong sử dụng nguồn tài sản của công ty.
Thông số này thể hiện được công ty đã tận dụng, tối ưu ra sao với toàn bộ mức tài sản mà công ty đang sở hữu, nghĩa là công ty đang thu được bao nhiêu nguồn lợi nhuận sau thuế thông qua từng đồng tài sản mà công ty đang quản trị, sử dụng. Vì vậy, tỷ suất sinh lời ròng của tài sản càng lớn thì thể hiện rằng công ty đang hoạt động mang lại hiệu quả và thu lợi nhuận.
Những nhà đầu tư thông qua việc phân tích ROA để xác định những khả năng đầu tư tiềm năng vào cổ phiếu của công ty, do tỷ suất sinh lời ròng của tài sản thể hiện về sự hiệu quả của công ty trong yếu tố hiệu dụng vốn để hình thành mức sinh lời sau thuế. ROA lớn dần theo thời gian thể hiện rằng công ty đang tối ưu được nguồn lợi nhuận thông qua mức vốn đầu tư được góp vào.
Việc phân tích ROA cho thấy tỷ suất này giảm hay không được tốt trong quá trình quản lý nguồn thu, mức phí trong việc vận hành, sản xuất kinh doanh làm giảm đi mức sinh lời sau thuế, lúc này ROS giảm sẽ làm cho ROA giảm, hay có thể là thể hiện được tổ chức có khả năng đã góp vốn quá nhiều vào nguồn tài sản mà không hình thành mức tăng doanh số, khi tài sản bị sử dụng lãng phí, nguồn vốn ứ đọng, làm cho mức vốn không được dùng hiệu quả, lúc này thì vòng quay vốn kinh doanh giảm xuống làm cho ROA giảm, và dĩ nhiên là thông số này là cách phản ánh được công ty đang mắc phải vấn đề nào đó.
Trái lại khi ROA lớn hơn 0, điều này thể hiện rằng công ty đang hoạt động có lãi thông qua việc nâng cao mức ROS hoặc vòng quay vốn kinh doanh. Tỷ suất càng lớn thể hiện công ty đang dùng tài sản hiệu quả, còn khi phân tích ROA cho thấy tỷ số này âm thì công ty đang gặp lỗ.
4.2 So sánh ROA trong quá khứ
ROA còn có cách dùng đó là so sánh với tình hình vận hành của công ty qua các giai đoạn. Nhưng yếu tố so sánh này chỉ tối ưu hiệu quả khi chính sách kế toán của tổ chức không có quá nhiều sự thay đổi lớn . Nhà quản trị càng tạo ra nhiều biến động về chính sách chi phí, cách thức ghi nhận tài sản thì khi sử dụng ROA để so sánh càng không được hiệu quả và kém uy tín hơn xét trên cùng điều kiện cơ sở.
4.3 Phân tích ROA để so sánh trung bình ngành
Những lĩnh vực riêng biệt có tỷ suất sinh lời ròng với từng tài sản riêng biệt. ROA là một thông số có giá trị so sánh giữa những tổ chức hoạt động trong cùng một lĩnh vực. Dữ liệu sẽ không giống nhau ở các lĩnh vực riêng biệt. Những tổ chức mà kêu gọi những mức đầu tư ban đầu cao thì thông thường mức sinh lời tài sản ròng nhỏ hơn, do tài sản của tổ chức cao sẽ làm phần mẫu số của cách tình trên cao lên.
Do đó phải chú ý rằng không nên chỉ nhìn nhận chỉ số này giữa những ngành với nhau mà cần xem xét giữa các tổ chức trong cùng lĩnh vực.
5. Một số lưu ý khi phân tích ROA
Trong quá trình tính toán, đo lường ROA, một số điều cần lưu ý như sau:
Dữ liệu được sử dụng để phân tích cần phải đáng tin cậy, ví dụ như ở các báo cáo tài chính.
Doanh nghiệp đang hoạt động ở mảng nào. Ở những mảng hoạt động riêng biệt thì ROA được đo lường riêng biệt.
Ví dụ như: ở lĩnh vực xây dựng, các doanh nghiệp thường vay nợ nhiều, do đó mà tỷ lệ ROA được xem là nhỏ hơn các lĩnh vực khác. Trái lại các doanh nghiệp ở lĩnh vực công nghệ thông tin, hàng tiêu dùng,… không cần thiết mức tài sản cố định quá nhiều để hoạt động, chỉ số ROA thường khá cao.
ROA có sự đi lên qua từng năm là một biểu hiện tích cực. Nhưng khi lúc tăng lúc giảm thì cần phải chú ý.
Bên cạnh phân tích ROA phải đi kèm với ROE, ROS cũng như đòn bẩy tài chính nhằm có cái nhìn tổng quan.
Lời kết
Và đó là những thông tin về và phân tích ROA mà bạn cần quan tâm. Đây có thể coi là một chỉ số cực kỳ quan trọng đối với các doanh nghiệp, điều mà các nhà quản trị quan tâm nhiều nhất khi nhìn vào các báo cáo tài chính bên cạnh một vài những thông số khác. Nó chứng tỏ được sự uy tín và tín nhiệm của công ty trong mắt các đối tác, cổ đông và nhà đầu tư.
